Welk effect hebben stresshormonen?
Het is weer tijd om het ingewikkelde simpel te maken. Als jij stress hebt gebeurt er veel in je lichaam. Zo worden bepaalde stresshormonen aangemaakt die ervoor zorgen dat jij je anders gaat gedragen. Dat zijn hele leuke en interessante dingen om te weten! Het gaat hier om 3 stresshormonen die elk hun eigen werking hebben.
Adrenaline
Ook wel bekend als het vecht- of vluchthormoon. Toen onze voorouders vroeger plotseling oog in oog kwamen te staan met een beer moest het lichaam snel reageren! “Ga ik met deze beer op de vuist, of zorg ik dat ik zo snel mogelijk weg ben?”. Adrenaline zorgt voor deze supersnelle reactie. Het lichaam begint spieren aan te spannen, je ademhaling versnelt, je hart klopt sneller en je gaat meer zweten. Adrenaline maakt je lichaam heel alert en geeft je een tijdelijke energieboost. Na 5 minuten is het stresshormoon alweer door het lichaam afgebroken. Kort en krachtig dus!
Voorbeeld: Je rijdt in je auto op de snelweg en wilt net dat oude dametje voor je inhalen. Plotseling zie je in de spiegel dat een asociale BMW met hoge snelheid komt aanracen terwijl jij net met je auto naar links gaat. In een split seconde besluit je om niet meer in te halen waardoor de BMW niet achter op je auto klapt. Je hart bonst in je keel, maar hebt een ongeluk voorkomen. Allemaal dankzij adrenaline.
Cortisol
Cortisol zorgt meer voor de langdurige stressreactie. We gaan even terug naar het voorbeeld met de beer en onze voorouder. Hij besluit dat de beer nét een maatje te groot is en trekt een sprintje. Na 5 minuten is hij veilig en heeft hij een enorme prestatiepiek gehad. Nu komt cortisol om de hoek kijken. Dit stresshormoon blijft gemiddeld 30 tot 40 minuten in ons bloed zitten en zorgt ervoor dat we alert blijven en vergroot onze prestaties op korte termijn. Het zou zomaar kunnen dat die beer weer opduikt en dat hij weer in de Usain Bolt modus moet gaan. Maar hier zit wel een prijskaartje aan. Cortisol is noodzakelijk om te overleven, maar is ook verantwoordelijk voor het onderdrukken van het immuunsysteem, het verlagen van het libido, het verdunnen van je botten en nog veel meer!
Voorbeeld: Je zit op kantoor en bent bang dat jij je deadline van volgende week niet gaat halen. Het lichaam herkent een probleem wat niet op te lossen valt. Hierdoor gaat het lichaam continu cortisol aanmaken! Je bent misschien niet in direct gevaar, maar je lichaam ervaart een bedreigende situatie en de stressreactie blijft hetzelfde. Cortisol put je langzaam uit en zorgt dat alle energie naar het denken en piekeren gaat. Het immuunsysteem komt even stil te liggen. Hierdoor kun je sneller (ernstig) ziek worden.
‘Leuk’ weetje
Dr Geri Puleo heeft mensen met een burn-out onderzocht. Ongeveer 10% van de gevallen kreeg op korte termijn kanker omdat het immuunsysteem volledig ondersteboven lag.
Noradrenaline
De stresshormonen adrenaline en noradrenaline hebben ongeveer dezelfde werking. De aanmaak van noradrenaline zorgt ervoor dat je ‘opgewonden’ raakt. Dit heeft niks met seks te maken, maar meer met alertheid. Je wordt op dat moment heel bewust van alles wat er om je heen gebeurt. Hierdoor ben je klaarwakker en gefocust. Noradrenaline helpt je bij bewustwording. Daar tegenover staat dat noradrenaline zorgt voor een slechtere huid. Het onderhouden van een gezonde huid is voor het lichaam op het moment van stress even minder belangrijk. Op dat moment heeft het lichaam die energie nodig bij de spieren. Vandaar dat je van stress puistjes kan krijgen.
Stresshormonen onderdrukken pijn
Een crimineel die op de vlucht is voor de politie zit vol met stresshormonen. Zelfs als hij tijdens een politieachtervolging beschoten wordt en in zijn been geraakt wordt, zorgt stress ervoor dat hij gewoon door kan blijven rennen. Als hij vervolgens tot rust komt en de stresshormonen afnemen voelt hij pas hoeveel pijn hij eigenlijk heeft. Daarna kan hij maar moeilijk lopen met zijn gewonde been, laat staan rennen.
Hetzelfde geldt voor jou als je constant stress hebt op werk of privé. Door de grote hoeveelheid stresshormonen voel je minder pijn en kun je maar door blijven gaan. Dan voel je dus niet wanneer je over je eigen grens heen gaat. Vaak voel je dit pas als je even tot rust komt. Pas dan voel je eigenlijk hoe moe, opgejaagd of onrustig je eigenlijk bent. Net zoals de crimineel in achtervolging voel jij de pijntjes pas op het moment dat je even kunt ontspannen.
Goed voor de korte termijn, slecht voor de lange termijn
Het is wel duidelijk. Stresshormonen zorgen ervoor dat jij op de korte termijn goed kunt presteren. Maar stresshormonen zorgen er op de lange termijn voor dat je lichaam uitgeput raakt. Het is ook heel logisch. In geval van nood moet het lichaam alle energie gebruiken om snel te kunnen handelen. Het probleem hierbij is dat je op de lange termijn heel ziek kunt worden. Zorg er dus voor dat je na een stressvolle periode goed gaat ontspannen! Als je dat goed doet is stress totaal niet schadelijk voor je en is er geen vuiltje aan de lucht. Heb je moeite met loslaten en ontspannen? Dan neemt de kans op burn-out verschijnselen toe.